هندزفریهای تمام بیسیم (TWS) به بخش جداییناپذیر زندگی دیجیتال ما تبدیل شدهاند، اما پاشنه آشیل تمام این گجتها، باتریهای لیتیوم-یونی مینیاتوری آنهاست. برخلاف تصور عموم، افت کیفیت باتری هندزفری صرفاً به «شانس» بستگی ندارد؛ بلکه ترکیبی از شیمی، دما و عادات کاربری شماست.
در این مقاله تخصصی از یونیتک، به جای توصیههای عمومی، مکانیزم دقیق باتری ایربادها را بررسی میکنیم و راهکارهایی را ارائه میدهیم که طبق تستهای فنی سایتهای معتبر جهانی (مثل RTINGS)، میتوانند عمر مفید گجت شما را تا ۳۰٪ افزایش دهند. اگر نمیخواهید بعد از یک سال هندزفری گرانقیمتتان تبدیل به یک زباله الکترونیکی شود، این راهنما برای شماست.
۱. درک چرخه حیات باتری (Battery Cycle)

باتریهای لیتیوم-یونی که در هندزفریها (و کیس شارژ آنها) استفاده میشوند، تعداد محدودی «سیکل شارژ» دارند (معمولاً بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ سیکل کامل). هر بار که شارژ باتری از ۱۰۰٪ به ۰٪ میرسد، یک سیکل مصرف میشود. اما نکته کلیدی اینجاست: استرس وارد شده به سلولهای شیمیایی باتری در ولتاژهای بالا (۱۰۰٪) و ولتاژهای بسیار پایین (زیر ۱۵٪) به شدت افزایش مییابد. بهترین محدوده برای فعالیت یونهای لیتیوم، بین ۲۰ تا ۸۰ درصد است. نگهداشتن شارژ در این بازه، عملاً از تکمیل شدن سریع سیکلهای مرگبار جلوگیری میکند.
۲. قانون طلایی ۴۰-۸۰ (مدیریت شارژ)
بر اساس دادههای Battery University، شارژ کردنهای کوتاه و مکرر (Micro-charging) آسیب کمتری نسبت به یک بار شارژ طولانی از صفر تا صد دارد.
-
رفتار صحیح: هر زمان که از هندزفری استفاده نمیکنید و شارژ آن حدود ۴۰-۵۰ درصد است، آن را داخل کیس بگذارید اما نگذارید تا ابد آنجا بماند.
-
اشتباه رایج: خالی کردن کامل باتری برای «کالیبره کردن». این باور مربوط به باتریهای نیکل-کادمیوم قدیمی بود و برای لیتیوم-یونیها سم مهلک است. تخلیه کامل میتواند باعث ناپایداری شیمیایی و حتی خوابِ ابدی باتری شود.
۳. مدیریت کدکهای صوتی (Codecs)؛ قاتل خاموش باتری
بسیاری از کاربران نمیدانند که کیفیت صدای بالاتر، به معنای پردازش سنگینتر و مصرف انرژی بیشتر است.
-
LDAC و aptX HD: اگر هندزفری شما (مثل مدلهای سونی یا سنهایزر) از کدکهای با بیتریت بالا (High-Res) پشتیبانی میکند، فعال بودن دائمی آنها مصرف باتری را به شدت بالا میبرد.
-
راهکار: اگر در حال گوش دادن به پادکست هستید یا در محیطی پرنویز قرار دارید که جزئیات موسیقی شنیده نمیشود، از طریق تنظیمات گوشی (Developer Options در اندروید) یا اپلیکیشن هندزفری، کدک را روی AAC یا SBC قرار دهید. این کار میتواند تا ۲۰٪ به تایم شارژدهی اضافه کند.
۴. نویز کنسلینگ (ANC)؛ شمشیر دو لبه
قابلیت حذف نویز فعال (ANC) با استفاده از میکروفونهای خارجی و ایجاد موج صوتی معکوس، نویز محیط را خنثی میکند. این پروسه نیاز به پردازش لحظهای (Real-time) دارد.
-
تاثیر: روشن بودن ANC معمولاً عمر باتری را بین ۱ تا ۲ ساعت در هر بار استفاده کاهش میدهد.
-
توصیه: در محیطهای ساکت (خانه یا کتابخانه)، حتماً حالت ANC و حتی Transparency (صدای محیط) را خاموش کرده و روی حالت Normal یا Off قرار دهید.
۵. دشمنی به نام دما (Heat Exposure)
گرما، کاتالیزور واکنشهای شیمیایی مخرب درون باتری است. قرار دادن کیس هندزفری روی داشبورد ماشین در تابستان یا شارژ کردن آن با شارژرهای فستشارژ موبایل (که حرارت زیادی تولید میکنند)، باعث اکسیداسیون الکترولیت داخل باتری میشود.
-
نکته فنی: هندزفریهای کوچک سیستم خنککننده ندارند. سعی کنید حتیالامکان کیس شارژ را با پورت USB لپتاپ یا شارژرهای ۱ آمپر (۵ وات) شارژ کنید تا خنک بمانند.
۶. تمیزکاری پینهای شارژ (Contact Points)
شاید فنی به نظر نرسد، اما یکی از دلایل اصلی خرابی باتری، کثیفی پینهای اتصال است. جرم گوش و عرق بدن، روی کنتاکتهای طلاییرنگ هندزفری رسوب میکنند. این لایه عایق باعث میشود جریان برق به درستی منتقل نشود و کیس شارژ مدام تلاش کند اتصال را برقرار کند (که باعث داغ شدن و هدر رفتن انرژی میشود).
-
راهکار: ماهی یکبار با گوشپاککن آغشته به مقدار خیلی کمی الکل ایزوپروپیل، پینهای روی هندزفری و داخل کیس را تمیز کنید.
۷. انبار کردن صحیح (Long-term Storage)
اگر قصد دارید چند هفته از هندزفری استفاده نکنید، بدترین کار این است که آن را با شارژ ۱۰۰٪ یا ۰٪ رها کنید.
-
حالت ایدهآل: هندزفریها را تا حدود ۵۰٪ شارژ کنید و در دمای اتاق نگهداری کنید. باتریها نرخ خود-تخلیهای (Self-discharge) دارند و اگر با شارژ صفر رها شوند، ولتاژ آنها به زیر حد بحرانی رسیده و مدار محافظ باتری (BMS) برای ایمنی، باتری را برای همیشه قفل میکند.
جمعبندی: آیا وسواس به خرج دهیم؟
نیازی نیست دائماً نگران درصد شارژ باشید. هندزفری بلوتوثی کالایی مصرفی است و باتری آن در نهایت ضعیف خواهد شد. اما با رعایت نکاتی مثل پرهیز از گرمای شدید، جلوگیری از تخلیه کامل و مدیریت قابلیتهای پرمصرف مثل ANC و کدکها، میتوانید این افت کیفیت را از ۶ ماه به ۲ سال به تعویق بیندازید. به یاد داشته باشید که در بازار ایران و با توجه به قیمتهای نوسانی، نگهداری صحیح همیشه گزینهی بهصرفهتری نسبت به خرید مجدد است.
-s1OVTG.webp)
-KYldYZ.webp)
-HiHdGj.webp)
-dAkM7W.webp)
-Yus9P1.webp)
-ufw6Wg.webp)