تا به حال برایتان پیش آمده که گوشی را به پاوربانک متصل کنید و بعد از چند ساعت ببینید شارژ روی ۸۵٪ یا ۹۰٪ گیر کرده و پاوربانک خاموش شده است؟ یا شاید پاوربانک ۱۰ هزار میلی آمپری شما حتی نمی تواند یک بار گوشی ۵ هزار میلی آمپری را پر کند؟ این سناریوها لزوماً به معنای خرابی پاوربانک نیستند. در دنیای باتری های لیتیومی، قوانینی مثل تبدیل ولتاژ، پروتکل های ایمنی و افت مقاومت کابل حکمرانی می کنند. در این مقاله از یونیتک، دلایل شارژ نشدن کامل گوشی با پاوربانک را با نگاهی مهندسی اما به زبان ساده بررسی می کنیم.
-vofadz.webp)
۱. توهم ظرفیت اسمی؛ ریاضیات علیه تبلیغات
بزرگ ترین سوءتفاهم در بازار ایران، تفاوت بین عدد روی جعبه (ظرفیت اسمی) و توان خروجی واقعی است. وقتی یک پاوربانک 10,000mAh می خرید، این عدد بر اساس ولتاژ سلول های داخلی (۳.۷ ولت) محاسبه شده است. اما گوشی شما برای شارژ شدن به ولتاژ ۵ ولت (یا بالاتر در فست شارژ) نیاز دارد.
برای محاسبه ظرفیت واقعی، باید از فرمول زیر استفاده کنید:
این یعنی یک پاوربانک ۱۰ هزار میلی آمپری، در بهترین حالت (با راندمان ۸۵٪)، فقط حدود ۶۲۹۰ میلی آمپر خروجی واقعی به شما می دهد. پس اگر باتری گوشی شما ۵۰۰۰ میلی آمپر است و پاوربانک نتوانست آن را ۲ بار شارژ کند، دستگاه سالم است؛ ریاضیات همین را می گوید!
۲. قانون اهم و کابل های بی کیفیت
کابل شارژ فقط یک سیم ساده نیست؛ یک مجرای انتقال انرژی است. کابل های بلند یا ارزان قیمت، «مقاومت داخلی» بالایی دارند.
-
مشکل فنی: وقتی جریان از کابل عبور می کند، به دلیل مقاومت سیم، مقداری از ولتاژ افت می کند. اگر ولتاژ رسیده به سوکت گوشی کمتر از حد مجاز (مثلاً ۴.۷ ولت) باشد، مدار محافظ گوشی یا پاوربانک، پروسه شارژ را قطع می کند. این اتفاق معمولاً در درصدهای بالا (که جریان کاهش می یابد) رخ می دهد.
-
راهکار: همیشه از کابل های کوتاه (کمتر از ۳۰ سانتیمتر) و ضخیم که عبارت High Current یا 5A روی آن ها درج شده استفاده کنید.
۳. قطع خودکار در مرحله Trickle Charge (شارژ قطره ای)
باتری گوشی از ۰ تا ۸۰ درصد با سرعت بالا (Constant Current) شارژ می شود، اما از ۸۰ تا ۱۰۰ درصد وارد فاز «شارژ قطره ای» (Constant Voltage) می شود تا به سلول ها فشار نیاید. در این مرحله، جریان دریافتی گوشی بسیار کم می شود (گاهی زیر ۵۰ میلی آمپر). بسیاری از پاوربانک های هوشمند طوری برنامه ریزی شده اند که اگر جریان خروجی خیلی کم باشد، فرض را بر این می گذارند که دستگاه پر شده و برای صرفه جویی در انرژی، خودکار خاموش می شوند. به همین دلیل گوشی شما روی ۹۵٪ می ماند.
۴. جنگ پروتکل ها (PD vs QC)
پاوربانک و گوشی شما قبل از شروع شارژ، با هم «مذاکره» (Handshake) می کنند. اگر پاوربانک شما از پروتکل Power Delivery (PD) پشتیبانی کند اما گوشی شما فقط Quick Charge (QC) قدیمی را بشناسد، توافق حاصل نمی شود. در این حالت، شارژ با پایین ترین سرعت ممکن (۵ وات) انجام می شود. اگر در حین شارژ با گوشی کار کنید (مسیریاب، اینترنت)، مصرف گوشی از سرعت شارژ بیشتر شده و درصد باتری ثابت می ماند یا حتی کم می شود!
۵. کالیبره نبودن نشانگر LED
گاهی اوقات مشکل سخت افزاری نیست، بلکه خطای نمایش است. مدارهای اندازه گیری ولتاژ در پاوربانک های ارزان قیمت ممکن است بعد از مدتی دقت خود را از دست بدهند.
-
نشانه: پاوربانک ۲ چراغ روشن دارد (۵۰٪ شارژ)، اما به محض اتصال به گوشی، در عرض ۲ دقیقه خاموش می شود. این یعنی باتری خالی است اما نشانگر به اشتباه عدد بالایی را نشان می دهد.
۶. فعال شدن سنسور حرارتی (NTC)
باتری های لیتیوم-پلیمر (Li-Po) به شدت به گرما حساس هستند. اگر پاوربانک را داخل کیف و کنار گوشی (که خودش هم داغ کرده) گذاشته اید، دمای مجموعه بالا می رود.
تمامی پاوربانک های استاندارد دارای سنسور NTC هستند که به محض رسیدن دما به ۴۵ درجه، جریان را قطع می کنند. تا زمانی که دما پایین نیاید، شارژ ادامه پیدا نمی کند.
۷. باگ نرم افزاری مدار BMS
سیستم مدیریت باتری (BMS) مغز متفکر پاوربانک است. گاهی اوقات به دلیل نوسان برق، این سیستم «قفل» می کند.
-
راهکار ریست: اکثر پاوربانک ها دکمه ریست ندارند. برای ریست کردن، کافیست کابل شارژ را به پورت خروجی پاوربانک وصل کنید و سر دیگر کابل را به پورت ورودی (Input) همان پاوربانک بزنید (Loop connection). چراغ ها چشمک می زنند و مدار ریست می شود. (فقط ۱۰ ثانیه این کار را انجام دهید).
۸. پورت های کثیف و اتصال ناپایدار
وجود پرز جیب یا گرد و خاک داخل پورت USB-C یا Lightning باعث می شود پین های انتقال دیتا (Data Pins) متصل نشوند. بدون اتصال این پین ها، پروتکل فست شارژ فعال نمی شود و گوشی با سرعت لاک پشتی شارژ می شود. با یک خلال دندان غیرفلزی، پورت ها را تمیز کنید.
۹. فرسودگی سلول ها (SoH – State of Health)
اگر پاوربانک شما بیش از ۳ سال عمر دارد، انتظار معجزه نداشته باشید. مقاومت داخلی سلول های باتری با گذشت زمان افزایش می یابد. این یعنی پاوربانک زود شارژ می شود (به ظاهر پر است) و خیلی زود هم خالی می شود. این یک فرآیند شیمیایی غیرقابل برگشت است و زمان خرید یک مدل جدید فرا رسیده است.
نتیجه گیری: پاور بانک مقصر است یا گوشی؟
در ۹۰٪ مواقع، مشکل از کابل شارژ نامناسب یا عدم تطابق پروتکل شارژ است. در بازار ایران که تنوع کالای فیک بالاست، پیشنهاد می کنیم حتماً از برندهای معتبر مثل Anker، Baseus یا Xiaomi استفاده کنید و ظرفیت پاوربانک را همیشه ۱.۵ تا ۲ برابر ظرفیت باتری گوشی خود در نظر بگیرید.
